Η πολυετής τραγωδία των ελληνικών τραπεζών με το κράτος σε ρόλο θεατή …
Του Γιάννη Στάθη *
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά τo ξέσπασμα της κρίσης, μετά την εφαρμογή τριών μνημονίων , την επιβολή capital controls, και την πραγματοποίηση δύο ανακεφαλαιοποιήσεων , οι ελληνικές
τράπεζες κυριολεκτικά «μεταλλάχτηκαν» . Η δραστηριότητα των ελληνικών τραπεζών σήμερα
περιορίζεται δυστυχώς , στο να «γδέρνουν»
με ληστρικές προμήθειες τους «πελάτες
τους» , να διεκπεραιώνουν εκατοντάδες
χιλιάδες κατασχέσεις λογαριασμών με
εντολή του Δημοσίου, να συλλέγουν
αμέτρητες φωτοτυπίες από πάσης φύσεως επαναλαμβανόμενα
δικαιολογητικά , να πωλούν επιλεκτικά κόκκινα δάνεια σε κερδοσκοπικά funds και
να εξοφλούν λογαριασμούς ΔΕΚΟ και λοιπών
οργανισμών..
ΟΙ τράπεζες κατά τη διάρκεια της κρίσης
συρρικνώθηκαν δραματικά
.Δισεκατομμύρια ευρώ καταθέσεων χάθηκαν , χιλιάδες πελάτες εξαφανίστηκαν
και τα κόκκινα δάνεια ξεπέρασαν τα 100 δις ευρώ. Ωστόσο
, η μεγαλύτερη ζημιά ήταν η απώλεια του βασικού τους σκοπού και αντικειμένου .Το
βασικό λόγο της ύπαρξης των τραπεζών στο οικονομικό σύστημα . Δηλαδή τη χρηματοδότηση
της οικονομίας μέσω της χορήγηση δανείων
.
Για την τραγική αυτή κατάσταση θα
μπορούσε κανείς να αποδώσει ευθύνες σε πολλούς , κυβερνήσεις, μέτοχους και διοικήσεις, και φυσικά στους δανειστές ο οποίοι λειτούργησαν με μια άκρως τιμωρητική
διάθεση εναντίων της χώρας ..
Ποια είναι η κατάσταση σήμερα .
Στην ευρωζώνη η ρευστότητα είναι μεγάλη και το
κόστος του χρήματος (επιτόκιο ) είναι πραγματικά χαμηλό , σε επίπεδο τέτοιο όπου οι επιχειρήσεις με υψηλή πιστοληπτική
ικανότητα απολαμβάνουν χρηματοδοτήσεις
με επιτόκια στο όριο της μονάδας ή και κάτω από αυτήν. Οι συνθήκες αυτές έχουν
επικρατήσει και στην Ελλάδα , μόνο όμως
ως προς το σκέλος των καταθέσεων. Οι έλληνες «αποταμιευτές» απολαμβάνουν επιτόκια,
στα όρια λίγων δεκαδικών της μιας ποσοστιαίας μονάδας.
Ωστόσο, λόγω της κακής κατάστασης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, δεν
συμβαίνει το ίδιο με τα δάνεια. Το βάρος των μη εξυπηρετούμενων «κόκκινων»
δανείων και το έλλειμμα κεφαλαίων που χαρακτηρίζει τις ελληνικές τράπεζες, αφενός περιορίζουν στο ελάχιστο τη
χρηματοδότηση της οικονομίας και αφετέρου εκτινάσσουν το κόστος δανεισμού σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Ο ιδιωτικός τομέας μένει σχεδόν
αποκλεισμένος από το εγχώριο πιστωτικό σύστημα, δεν βρίσκει κεφάλαια με χαμηλό
κόστος προκειμένου να υλοποιήσει αναπτυξιακά
σχέδια. Θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις,
αντιμετωπίζουν χρόνια τώρα τις συνέπειες της κρίσης με ίδιες δυνάμεις, χωρίς τη
βοήθεια των τραπεζών.
Σε μια παγκόσμια οικονομική συγκυρία ,
τεράστιας ρευστότητας και
πάμφθηνου χρήματος διεθνώς, οι ελληνικές
επιχειρήσεις είτε δεν βρίσκουν χρηματοδότηση είτε είναι αναγκασμένες να την
πληρώνουν πανάκριβα.
Κόκκινα δάνεια : «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν»…
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυρισθεί κανείς ότι αυτή την περίοδο ο τραπεζικός τομέας
αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της οικονομίας. Το γεγονός ότι οι τράπεζες σήμερα βρίσκονται σε δυσχερή θέση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα «κόκκινα
δάνεια» τα οποία δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από μεγάλο μέρος επιχειρήσεων αλλά και ιδιωτών. Δυστυχώς το μείγμα
της διαχρονικής πολιτικής
ανικανότητας , σε συνδυασμό με την
τραγική διαχειριστική ανεπάρκεια ,είχε
ως αποτέλεσμα την κακή σημερινή εικόνα. Και φυσικά η διαρκής «χρήση» της
στατιστικής και το «μακιγιάρισμα» των μετρίων επιδόσεων ως «μέσο δικαιολόγησης και
επικοινωνίας» ,δεν παράγει ούτε θα παράξει ποτέ
κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα… εκτός
από πρόσκαιρες θολές εντυπώσεις…
Ο χρόνος λειτουργεί πιεστικά και αντίστροφα για τις διοικήσεις των ελληνικών
τραπεζών. Περιθώρια αναβολών και καθυστερήσεων
στην αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων
δεν υπάρχουν πια, όπως και δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια για τον έλεγχο και
περιορισμό του κόστους. Η αλήθεια είναι ότι οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες, αλλά τα αποτελέσματα μέχρι σήμερα ήταν πενιχρά.
Οι στόχοι για τα «κόκκινα δάνεια» φαίνεται ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο,
αν όχι αδύνατο, να επιτευχθούν με τις μεθόδους και τις πολιτικές που έχουν
εφαρμοσθεί μέχρι σήμερα λαμβάνοντας υπόψη
ότι η όποια καθυστέρηση πλέον λειτουργεί καταστροφικά.
Η
εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Στο αμέσως
επόμενο διάστημα πρέπει να αναληφθούν σοβαρές πρωτοβουλίες και να υλοποιηθούν
δράσεις σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι αποδεκτό , σε περίοδο αρνητικών επιτοκίων και χαμηλότατου κόστους χρήματος να μην μπορούν να υπάρχουν πιστώσεις για τον ιδιωτικό τομέα της
οικονομίας. Δίχως υγιείς τράπεζες δεν υπάρχει
ουδεμία πιθανότητα να «έρθει» η πολυπόθητη
ανάπτυξη…
Σύγχρονη οικονομία δίχως υγειές τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να υπάρξει.
Η σημερινή κατάσταση των τραπεζών δεν μας
επιτρέπει καμία αισιοδοξία. Η
κυβέρνηση μοιάζει να αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο και γνωρίζει ότι αν δεν επιλύσει
το τραπεζικό πρόβλημα δεν θα μπορέσει
ποτέ να υλοποιήσει το στόχο της
οικονομικής ανάκαμψης της χώρας .
Γιάννης Στάθης
Αθήνα Νοέμβριος 2019
Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη 3.11.19 Καθημερινή.
* Σύμβουλος
Επιχειρήσεων. Eργασθηκε στον χρηματοπιστωτικό τομέα σε ελληνικές και
πολυεθνικές επιχειρήσεις. Yπηρέτησε ως πολιτικό στέλεχος στο
Υπουργείο Οικονομικών. Κείμενά του δημοσιεύονται σε ελληνικές εφημερίδες
και περιοδικά, ενώ αναλύσεις του έχουν παρουσιασθεί σε διεθνούς κύρους έντυπα
στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σήμερα είναι εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του
Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών . (www.giannisstathis.blogspot.com)
