Γιάννης Στάθης , Αντιπρόεδρος ΣΕΟΔΙ *
Aρθρο για το περιοδικό FinancePro **
Η πολύπλευρη κρίση την οποία διανύουμε, παρουσιάζει σοβαρές ενδείξεις , ότι θα είναι απρόβλεπτη σε όλες τις διαστάσεις . Ειδικοί αναλυτές αναμένουν σημαντική επιβράδυνση των οικονομιών και υψηλά ποσοστά ανεργίας πριν ξεκινήσει η ανάκαμψη. Αναμφισβήτητα , για πολλές εταιρείες, η επιβίωση δεν είναι βεβαιότητα. Αυτή η ακραία αβεβαιότητα ,απαιτεί συνεχή εγρήγορση, συχνές αλλαγές στις προτεραιότητες και στρατηγικές οι οποίες προβλέπουν και ανταποκρίνονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή αποκτά κρίσιμη σημασία. Ο ρόλος και η φυσιογνωμία του οικονομικού διευθυντή, δεν μπορεί παρά να είναι πολυδιάστατος, και αιτιολογείται από τον πολυμέτωπο του αγώνα τον οποίο καλείται να διεξάγει, την πολυπλοκότητα των καθηκόντων που καλείται να ασκήσει, του πολυτάλαντου της προσωπικότητας που πρέπει να διαθέτει (personal Qualities), και του πολυσχιδούς των επαγγελματικών δεξιοτήτων (Professional Skills) που πρέπει να εφαρμόσει. Οι CFOs πρέπει να αξιοποιήσουν τις οικονομικές τους γνώσεις και εμπειρίες προκειμένου να κατανοήσουν το πώς οι ασταθείς τιμές και η μεταβαλλόμενη ζήτηση θα επηρεάσουν τις επιδόσεις των εταιρειών τους . Οι περισσότεροι CFOs θα πρέπει να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές προσεγγίσεις στην κατάρτιση προϋπολογισμών και τον προγραμματισμό με μια πιο επιθετική προσέγγιση η οποία θα λαμβάνει υπόψη κυρίως το μέγεθος της ύφεσης.
Οι τελευταίοι μήνες επιβεβαίωσαν τον αντίκτυπο των αλλαγών στην εμπιστοσύνη και τον ρόλο της κυβερνητικής παρέμβασης όχι μόνο στον τραπεζικό τομέα αλλά, ολοένα και περισσότερο, και σε άλλους κλάδους .Οι ενέργειες των κυβερνήσεων, θα είναι φυσικά καίριας σημασίας για τον καθορισμό του πόσο γρήγορα θα ανακάμψουν οι οικονομίες . Δεδομένου ότι όλες αυτές οι μεταβλητές είναι δύσκολο να προβλεφθούν, οι εταιρείες πρέπει να προετοιμαστούν για το χειρότερο εξετάζοντας τι μπορεί να συμβεί σε δυσμενή σενάρια.
Σχεδιασμός διαχείρισης κρίσης
Οι νέες παραδοχές θα πρέπει να στηρίζουν μια νέα προσέγγιση της ετήσιας διαδικασίας κατάρτισης του προϋπολογισμού και του επιχειρηματικού σχεδιασμού. Οι περισσότερες εταιρείες οφείλουν να καταργήσουν την παραδοσιακή σχεδίαση και να υιοθετήσουν έναν τρόπο σχεδιασμού κρίσεων ο οποίος επικεντρώνεται αυστηρά στις ταμειακές ροές και όχι στα λογιστικά κέρδη. Για το λόγο αυτό, οι CFOs πρέπει να δώσουν έμφαση στις αποφάσεις ο οποίες αφορούν τις χρηματοδοτήσεις, τις δαπάνες, το κεφάλαιο κίνησης και να υιοθετήσουν σενάρια τα οποία ανταποκρίνονται σε μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό. Ο οικονομικός διευθυντής θα πρέπει να καταρτίσει εναλλακτικά σενάρια τα οποία βασίζονται σε διαφορετικές μακροοικονομικές παραδοχές με βασικό σενάριο το χειρότερο σενάριο (worst case scenario ) . Τα σενάρια αυτά θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υποψιν κινδύνους όπως η αιφνίδια μη διαθεσιμότητα βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης, πτωχεύσεις μεγάλων πελατών ή προμηθευτών ή η δυσκολία πρόσβασης σε κεφάλαια κίνησης .Ο οικονομικός διευθυντής πρέπει να αναπτύξει σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που κάποιο από τα υποθετικά σενάρια συμβεί.
Εξασφάλιση χρηματοδότησης.
Υπό κανονικές συνθήκες, η βέλτιστη πρακτική μπορεί να είναι, οι εταιρείες να συνεργάζονται με ορισμένες τράπεζες, οι οποίες τους παρέχουν πιστώσεις. Υπό ακραίες συνθήκες, ωστόσο, οι ισχυρότερες εταιρικές σχέσεις με ισχυρότερες τράπεζες θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα . Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εταιρείες είναι προτιμότερο να εξασφαλίζουν πιστωτικά όρια, ακόμη και αν δεν είναι ακόμη απαραίτητα. Επιπροσθέτως θα πρέπει να αναφερθεί η εξαιρετική δυνατότητα που θα παρασχεθεί μέσω του κράτους και της Ε.Ε. για χρηματοδότηση βιώσιμων επιχειρήσεων σε στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας. Σε αυτή τη δράση ο ρόλος του CFO είναι κομβικός και χρήσιμος μια και η εξειδίκευση του θα μπορούσε να εξασφαλίσει σημαντικά κεφάλαια για την ανάπτυξη της επιχείρησης.
Εξορθολογισμός των δαπανών και μείωση του κόστους.
Η ανάγκη για πρόσθετη παραγωγή οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα τις περισσότερες κεφαλαιουχικές δαπάνες, είτε άμεσα, μέσω υψηλότερης παραγωγικής ικανότητας, είτε έμμεσα, μέσω υψηλότερης παραγωγικότητας. Σε μια ύφεση, πολλές εταιρείες είναι αναγκασμένες να μειώσουν την παραγωγή, οπότε η βελτιστοποίηση των κεφαλαιουχικών δαπανών μπορεί να μην είναι αρκετή. Οι CFOs πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να παρουν πολύ δύσκολες αποφάσεις οι οποίες θα πρέπει να διασφαλίζουν την λειτουργία χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η χρηματοοικονομική λειτουργία της εταιρείας.
Οι CFOs συχνά διαπιστώνουν ότι τα μέτρα μείωσης του κόστους δεν έχουν τον αναμενόμενη θετική επίδραση στην ρευστότητα ή απαιτείται επιπλέον χρόνος για να πραγματοποιηθεί ουσιαστική εξοικονόμηση. Οι μειώσεις του προσωπικού, για παράδειγμα, είναι συχνά μη αποτελεσματικές κατά το πρώτο έτος λόγω των έκτακτων πληρωμών . Συνήθως, τα πιο ελαστικά σε διαχείριση έξοδα είναι οι προμήθειες, οι αποζημιώσεις (όπως τα μπόνους) και τα γενικά έξοδα.
Το ασυνήθιστο εύρος και το βάθος της παρούσας κρίσης μπορεί να αναγκάσει τις εταιρείες να προσαρμοστούν πιο δραστικά από ό, τι πολλοί αναμένουν τώρα, παραβιάζοντας τους καθιερωμένους κανόνες για τον σχεδιασμό, τον προϋπολογισμό και τις επενδύσεις. Τα μετρητά για άλλη μια φορά είναι ο βασιλιάς ( cash is the king) και όλα τα συστήματα και οι αποφάσεις πρέπει να είναι προσανατολισμένα στη διατήρησή της ρευστότητας , ενώ οι εταιρείες θα πρέπει να πραγματοποιήσουν συνειδητούς συμβιβασμούς προκειμένου να επιτύχουν τους μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους τους .
* Σύμβουλος Επιχειρήσεων. Eργασθηκε στον χρηματοπιστωτικό τομέα σε ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις. Yπηρέτησε ως πολιτικό στέλεχος στο Υπουργείο Οικονομικών. Κείμενά του δημοσιεύονται σε ελληνικές εφημερίδες και περιοδικά, ενώ αναλύσεις του έχουν παρουσιασθεί σε διεθνούς κύρους έντυπα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σήμερα είναι εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών . (www.giannisstathis.blogspot.com)
** Πρόκειται για μία μηνιαία έκδοση, που αφορά στις οικονομικές υπηρεσίες και τα λογιστικά γραφεία. Το νέο περιοδικό έχει ως στόχο να προσφέρει ολοκληρωμένη ενημέρωση και βαθύτερη ανάλυση των προκλήσεων για τις σύγχρονες επιχειρήσεις και να αποτελέσει το μέσο επικοινωνίας στο οποίο συναντώνται οι καλές πρακτικές των οικονομικών διευθύνσεων. https://financepro.gr
