Η «μόλυνση» της οικονομίας
από την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊου.
Του Γιάννη Στάθη*
«Οι συνέπειες από την ύφεση την οποία προκαλεί η παγκόσμια κρίση, θα είναι σημαντικές
για όλους. Όλοι, ανεξαιρέτως θα πληγούν οικονομικά από αυτήν. Τα ερωτήματα είναι τεράστια όσον
αφορά την επόμενη μέρα. Και το κυριότερο
ερώτημα , είναι με ποιον τρόπο θα σταθεροποιηθεί η κατάσταση και θα επιταχυνθεί
η ανάπτυξη στο πολύ άμεσο μέλλον.»
Δεν υπάρχει καμία
αμφιβολία πως, όταν θα έχει τελειώσει ο εφιάλτης της επέλασης της
πανδημίας του κορωνοϊού τίποτε δεν θα
είναι ίδιο όπως ήταν πριν. Η ελπίδα μας είναι ότι , αργά ή γρήγορα η επιδημία
θα τεθεί υπό έλεγχο και οι συνέπειες δεν θα είναι καταστροφικές.
Όταν ο κίνδυνος για
την ανθρώπινη ζωή θα έχει περιοριστεί ,
μοιραία η συζήτηση θα επικεντρωθεί στις
οικονομικές επιπτώσεις. Προφανώς δεν
γνωρίζουμε τη διάρκεια και την εξέλιξη της επιδημίας. Οι άμεσες
αρνητικές συνέπειες είναι πολλές . Οι χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, οι οποίες έχουν
ήδη χαθεί , η «περιπέτεια» την οποία υφίστανται και θα υποστούν τα εκατομμύρια των ανθρώπων οι
οποίοι νοσούν από τον ιό, όπως και οι
ανυπολόγιστες οικονομικές ζημιές, τις
οποίες καταγράφουν οι διεθνείς χρηματαγορές και οι περισσότεροι
κλάδοι της οικονομικής δραστηριότητας.
Ένα
κείμενο , με προβληματισμούς και σκέψεις μοιάζει πολύ αδύναμο για να περιγράψει
και να εξερευνήσει τα «αχαρτογράφητα ύδατα
» στα οποία καλούμαστε να πλοηγηθούμε όλοι μας. Μόνον ερωτήματα και προβληματισμούς
μπορεί να διατυπώσει. Πολύ δύσκολα ερωτήματα, τα οποία μάλλον θα αργήσουν να
απαντηθούν.
Δεν υπάρχει καμία ασφαλής
πρόβλεψη παρά μονό υποθετικά σενάρια. Σενάρια δυσμενή και σενάρια λιγότερο απαισιόδοξα… Ο συθέμελος
κλονισμός της οικονομίας είναι αναμφισβήτητος και σε περίπτωση που οι σημερινές
συνθήκες εκταθούν χρονικά , πέραν των επόμενων τριών μηνών,
τότε η βλάβη σε μεγάλο βαθμό θα είναι μη
αναστρέψιμη .
Το
πρώτα θύματα στην οικονομία σήμερα είναι εταιρείες και οι χρηματαγορές, για τους εξής
λόγους : είτε επειδή δεν υφίσταται καταναλωτικό ενδιαφέρον
από τους πελάτες τους είτε δεν έχουν
δυνατότητα να παράγουν. Ο αεροπορικές μεταφορές , ο τουρισμός , η ακτοπλοΐα , η παιδεία , το εμπόριο, ο κατασκευαστικός κλάδος
είναι κλάδοι οι οποίοι πλήττονται άμεσα
και σφοδρότατα. Η ανασφάλεια , οι δυσοίωνες προβλέψεις , ο φόβος και η
απροσδιόριστη διάρκεια , οδηγούν τις αγορές χρήματος ,εμπορευμάτων και τίτλων
σε κάθετη πτώση. Το μέγεθος των ζημιών είναι
απροσδιόριστο , με δεδομένο ότι διανύουμε το αρχικό στάδιο.
Η οικονομία σήμερα βρίσκεται αναμφισβήτητα σε κατάσταση σοκ. Τα προϋπολογισμένα έσοδα για
εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, αποτελούν παρελθόν, και όταν ξαναλειτουργήσουν, όσες θα είναι σε θέση, είναι πραγματικά άγνωστο αν
θα υφίσταται ακόμη αγορά για τα προϊόντα
και τις υπηρεσίες τους. Εκτίμηση μας είναι ότι, στο ορατό μέλλον , η καταναλωτική συμπεριφορά του κοινού θα έχει αλλάξει δραματικά ,με
συνέπεια να μην υπάρχει αντικείμενο για πολλές επιχειρήσεις..
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί ο χρόνος ομαλοποίησης
και ανάκαμψης της αγοράς του τουρισμού, της εστίασης, της λιανικής, των
υπηρεσιών, των αυτοκινήτων ,της κτηματαγοράς.
Η νέα κρίση βρίσκει
δυστυχώς τη χώρα μας εξουθενωμένη και
αποδυναμωμένη μετά από δέκα χρόνια κρίσης και σκληρής λιτότητας .Το ζήτημα προφανώς και δεν μπορεί
να αντιμετωπιστεί μόνο από την Ελληνική κυβέρνηση και τις ελληνικές τράπεζες. Πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες και αποφάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πρόβλημα σαφώς δεν αφορά μόνο την
Ελλάδα.
Θα ήταν πολύ σημαντικό να αντιληφθεί η Ευρώπη, ότι οι άτολμες
αποφάσεις και τα λάθη της προηγούμενης δεκαετίας , τα οποία χωρίς
αμφιβολία έχουν σημαντική συμμετοχή και επίδραση στην τραγική σημερινή εικόνα. Ενδεικτικά
αναφέρω την εμμονική στάση για διαρκή λιτότητα και πλεονάσματα , η οποία «διέλυσε» συστήματα υγείας , τα οποία
σήμερα προφανώς αδυνατούν να ανταποκριθούν στο ρολό τους. Η Ιταλία δυστυχώς ,
θα είναι για πολλά χρόνια το παράδειγμα προς αποφυγήν των εμμονικών επιλογών της Ενωμένης Ευρώπης.
Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις,
η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο SSM, οφείλουν να αναλάβουν σοβαρές και
αποτελεσματικές πρωτοβουλίες και να δώσουν λύσεις . Η αξιολόγηση των πρώτων
χρηματοοικονομικών δράσεων είναι
πως βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο.
Η επανεκκίνηση
της ελληνικής οικονομίας , δεν είναι
δυνατό να πραγματοποιηθεί αν δεν υπάρξει απόφαση, για ρεαλιστική διαχείριση των
δανείων και των χρεών των νοικοκυριών
και επιχειρήσεων. Τα μέτρα που έχουν ληφθει και θα ληφθουν θα πρέπει να δίνουν λύσεις επί της ουσίας. Για να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα πρέπει να αναληφθούν πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες από
το κράτος και τον τραπεζικό τομέα. Η
μέχρι σήμερα αντιμετώπιση με μεθόδους όπως , «μακιγιαρίσματα των οικονομικών
μεγεθών», με «τηλεφωνικές όχλησης» , με
το «κρύψιμο του προβλήματος κάτω από χαλί» , την κατά το δοκούν χρήση της στατιστικής και την «μετάθεση του
προβλήματος στο μέλλον και σε άλλους» , έχει ως αποτέλεσμα , για μια ακόμη φορά
,την απασφάλιση μιας χρηματοοικονομικής
βόμβας, την οποία πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να «εξουδετερώσουμε».
Οι
συνέπειες από την ύφεση την οποία προκαλεί
η παγκόσμια κρίση, θα είναι σημαντικές για όλους. Όλοι, ανεξαιρέτως θα πληγούν οικονομικά από αυτήν. Τα ερωτήματα είναι τεράστια όσον
αφορά την επόμενη μέρα. Και το κυριότερο
ερώτημα , είναι με ποιον τρόπο θα σταθεροποιηθεί η κατάσταση και θα επιταχυνθεί
η ανάπτυξη στο πολύ άμεσο μέλλον.
Είναι μια δύσκολη άσκηση
και η θέση των κυβερνήσεων θα γίνει
δυσκολότερη όταν ο κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή θα έχει περιοριστεί, οπότε οι οικονομικές συνέπειες θα βρεθούν την κορυφή του ενδιαφέροντος και
του προβληματισμού των πολιτών.
Μέχρι τότε… ακλουθούμε
τις οδηγίες των ειδικών ..και μένουμε σπίτι .
*Ο Γιάννης Στάθης εργάσθηκε ως ανώτατο στέλεχος στον τραπεζικό
τομέα. Είναι χρηματοοικονομικός σύμβουλος επιχειρήσεων και αντιπρόεδρος του
Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών.
