Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

Το αυτοκίνητο που ήταν "αλλεργικό" στο παγωτό με γεύση βανίλια! Μια έξυπνη ιστορία παραλογισμού και λογικής επίλυσης προβλήματος!!


 

Το αυτοκίνητο που ήταν "αλλεργικό" στο παγωτό με γεύση βανίλια!
Μια έξυπνη ιστορία παραλογισμού και λογικής επίλυσης προβλήματος!!

Ο διευθυντής της εταιρείας αυτοκινήτων General Motors έλαβε την παρακάτω επιστολή:

"Κύριε Διεθυντά ,είναι η δεύτερη φορά που σας γράφω, αν και κατανοώ το γεγονός ότι δεν απαντήσατε, αφού η ιστορία μου ακούγεται μάλλον παράλογη. Έχω μια παράδοση με την οικογένειά μου, να τρώμε παγωτό μετά το βραδινό φαγητό . Ψηφίζουμε για τη γεύση που θα πάρουμε και έπειτα παίρνω το αυτοκίνητό μου και πηγαίνω στο αγαπημένο μας κατάστημα και αγοράζω. Είναι επίσης πραγματικό γεγονός ότι πρόσφατα αγόρασα μια καινούργια Pontiac από την GM και από τότε έχει προκύψει το πρόβλημα που θα σας αναφέρω .Όσες φορές αγοράζω παγωτό βανίλια, το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπροστά. Αν πάρω οποιαδήποτε άλλη γεύση, το αυτοκίνητο λειτουργεί κανονικά! Θέλω να ξέρετε ότι όσο αστείο και αν σας φαίνετα,ι το ερώτημα μου είναι σοβαρό. Θα μπορούσατε να μου δώσετε μια απάντηση για το ποιο μπορεί να είναι το πρόβλημα, και γιατί δεν ξεκινάει ο κινητήρας μόνο με τη βανίλια;"

Ο Διευθυντής ήταν πάρα πολύ επιφυλακτικός με την επιστολή , ωστόσο αποφάσισε να στείλει έναν τεχνικό για να ελέγξει τι συμβαίνει . Ο μηχανικός εξεπλάγη συναντώντας τον ιδιοκτήτη, διότι γνώρισε έναν μορφωμένο, επιτυχημένο και απόλυτα συγκροτημένο οικογενειάρχη. Είχαν κανονίσει να συναντηθούν ακριβώς μετρά το βραδινό έτσι ώστε να πάνε με το αυτοκίνητο στο παγωτατζίδικο .Εκείνο το βράδυ η οικογένεια είχε διαλέξει παγωτό βανίλια και φυσιολογικά μόλις επέστρεψαν στο αυτοκίνητο αυτό δεν έπαιρνε μπροστά.

Ο μηχανικός της GM έμεινε στην πόλη για τρείς βραδιές. Την πρώτη βραδιά ο άνδρας αγόρασε γεύση σοκολάτα. Το αυτοκίνητο πηρέ μπροστά.Την δεύτερη βραδιά γεύση φράουλα .Το αυτοκίνητο ξαναπήρε μπροστά .Την Τρίτη βραδιά γεύση βανίλια .Το αυτοκίνητο ΔΕΝ πήρε μπροστά!

Ο μηχανικός , λογικός άνθρωπος, αρνήθηκε να αποδεχθεί το προφανές συμπέρασμα ότι το αυτοκίνητο ήταν «αλλεργικό» στο παγωτό με γεύση βανίλια .Συμφώνησε ωστόσο να παραμείνει στην πόλη μέχρι να λυθεί το πρόβλημα. Άρχισε λοιπόν την καταγραφή γεγονότων και την συλλογή στοιχείων. Είδος και ποιότητα καυσίμων , ώρες , διάρκεια χρήσης του αυτοκινήτου και όποιο άλλο στοιχείο θα μπορούσε να του φανεί χρήσιμο.
Πάρα πολύ σύντομα είχε καταλήξει σε ένα πρώτο συμπέρασμα. Ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου χρειαζόταν πιο πολύ χρόνο όταν αγόραζε γεύση βανίλια σε σχέση με τα υπόλοιπες γεύσεις .Και αυτό είχε να κάνει με το τρόπο που ήταν οργανωμένο το κατάστημα.

Το παγωτό βανίλια λόγω του γεγονότος ότι ήταν η πιο «διάσημη» γεύση ήταν σε ένα ξεχωριστό ψυγείο μπροστά στο μαγαζί έτσι ώστε να είναι εύκολη η εξυπηρέτηση των πελατών. Όλες οι υπόλοιπες γεύσεις ήταν στο πίσω μέρος του καταστήματος σε ένα διαφορετικό ψυγείο οπού τελικά απαιτείτο πολύ περισσότερος χρόνος αναμονής και εξυπηρέτησης .

Τώρα η βασική ερώτηση ήταν για τον μηχανικό γιατί το αυτοκίνητο δεν έπαιρνε μπρος στο λιγότερο χρόνο. Από την στιγμή που το πρόβλημα διατυπώθηκε σωστά –όχι φυσικά ότι η αιτία ήταν το παγωτό με γεύση βανίλια-ο μηχανικός κατέληξε σε απάντηση : «Φυσαλίδα αέρα». Κάθε βράδυ συνέβαινε αλλά ο παραπάνω χρόνος που χρειαζόταν για τις υπόλοιπες γεύσεις έδινε τον χρόνο στην μηχανή να κρυώσει με συνέπεια η φυσαλίδα να διαλύεται και ο κινητήρας να ξεκινά. Όταν ο οδηγός αγόραζε γεύση βανίλια , δεν «έδινε» αρκετό χρόνο στον κινητήρα να κρυώσει με αποτέλεσμα η φυσαλίδα να μην διαλύεται

To ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας του «αλλεργικού» αυτοκίνητου με το παγωτό βανίλια είναι ότι ,δεν πρέπει να συγχέονται γεγονότα που συσχετίζονται με το πρόβλημα με τα πραγματικά αίτια. Ελπίζω η λογική έκβαση της πολύ ενδιαφέρουσας αυτής «ιστορίας» να φανεί χρήσιμη .
Kαι φυσικά , ποτέ δεν υποτιμάμε κανένα παράπονο πελάτη , όσο παράλογο και αστείο μας φαίνεται!!

Για την μετάφραση και την αντιγραφή
Γιάννης Στάθης
Car allergic to vanilla ice cream/http://www.cgl.uwaterloo.ca/smann/IceCream/humor.htm

Photo https://www.lazyjaw.com/vanilla-ice-cream-that-puzzled-general-motors-amazing/

read more

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020

"Εκατό σκύλοι και ενενήντα πέντε κόκαλα". Μια παραβολή , η οποία δίνει μια γλαφυρή περιγραφή της σύγχρονης οικονομίας.


"Εκατό σκύλοι και ενενήντα πέντε κόκαλα". Μια παραβολή , η οποία δίνει μια γλαφυρή περιγραφή της σύγχρονης οικονομίας.     
Γιάννης Στάθης 18 Δεκεμβρίου 2020.

 

    Η ιστορία μας διαδραματίζεται σε ένα μικρό νησί στο οποίο οι μόνοι κάτοικοι είναι εκατό σκύλοι. Κάθε μέρα, την ιδία ώρα, ένα αεροπλάνο πετάει πάνω από το νησί και ρίχνει ενενήντα πέντε κόκκαλα. Ήταν ένας πραγματικός παράδεισος για τους σκύλους. Ωστόσο υπήρχε ένα μελανό σημείο : ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΠΕΝΤΕ ΣΚΥΛΙΑ ΕΜΕΝΑΝ ΝΗΣΤΙΚΑ…
    Με το που έγινε το πρόβλημα γνωστό , όπως ήταν "απολύτως φυσιολογικό" , μια ομάδα συμβούλων-κοινωνικών επιστημόνων, στάλθηκε στο νησί για να αξιολογήσει την κατάσταση και να συστήσει" διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και διορθωτικά μέτρα ". Οι κοινωνικοί επιστήμονες εφάρμοσαν προηγμένα μοντέλα στατιστικής παλινδρόμησης* ,συνέλλεξαν μεγάλο όγκο στοιχείων και διαπίστωσαν τα παρακάτω: α) η οστεοαρθρίτιδα στον πληθυσμό των σκύλων συνδέθηκε με χαμηλότερα επίπεδα προσπάθειας αναζήτησης οστών και β) τα σκυλιά που δεν εβρισκαν κόκαλα ,δεν είχαν σημαντικές δεξιότητες στην αναζήτηση και στην διεκδίκηση κοκάλων!!

 

    Ως «θεραπεία» για το πρόβλημα, μερικοί από τους κοινωνικούς επιστήμονες πρότειναν, ότι οι σκύλοι οι οποίοι δεν μπορούσαν να βρουν κόκκαλα , χρειάζονταν μια «γερή» παρακίνηση για να αρχίσουν να διεκδικούν , ενώ άλλοι πρότειναν ότι οι «νηστικοί» σκύλοι έπρέπε να υποστούν ειδική εκπαίδευση προκειμένου να αποκτήσουν αυξημένες δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της «μάχης» των κοκάλων.
Μια σκληρή διαμάχη ακολούθησε για το ποια από αυτές τις δύο στρατηγικές θα έπρεπε να επιδιωχθεί. Με την πάροδο του χρόνου δοκιμάστηκαν και οι δύο στρατηγικές , ωστόσο και οι δύο απέφεραν περιορισμένη αποτελεσματικότητα στο να βοηθήσουν τα πέντε «νηστικά» σκυλιά να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν την αναποτελεσματικότητα τους .

 

    Έτσι στην πράξη, μια σειρά από ειδικούς ψυχολόγους και εκπαιδευτές σκύλων κλήθηκαν να εργαστούν επάνω στην ψυχολογία και τις δεξιότητες των «αναποτελεσματικών» σκύλων. Τα σκυλιά ανατέθηκαν σε ειδικούς διαχειριστές περιπτώσεων και υποβλήθηκαν σε αναλυτική αξιολόγηση.Οι σκύλοι «απειλήθηκαν» ότι αν δεν πετύχουν στην εκπαίδευση , θα χάσουν το νυχτερινό τους μπωλ με φαγητό που τους το παρέχει η κυβέρνηση. Τέλος πάντων, μετά την εξαντλητική εκπαίδευση στο τρέξιμο και το σκάψιμο τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν. Κάθε μέρα καθώς τα 100 σκυλιά αναζητούν 95 κόκαλα , διαπιστώθηκε ότι διαφορετικά σκυλιά επέστρεφαν χωρίς κόκαλα. Η σύνθεση του πληθυσμού των «αναποτελεσματικών» σκύλων φαίνεται να «ανακατεύεται» από τα εκπαιδευτικά προγράμματα.
    Παρά τις μελέτες ,τις προτάσεις , τις εκπαιδεύσεις και τα μέτρα το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ συνολικά. ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΥΠΗΡΧΑΝ ΠΕΝΤΕ ΣΚΥΛΙΑ ΠΟΥ ΠΕΙΝΟΥΣΑΝ..
Οι σύμβουλοι και οι κοινωνικοί επιστήμονες σε αυτή την παραβολή, προσέγγισαν το πρόβλημα ,όπως οι κοινωνικοί επιστήμονες προσεγγίζουν το πρόβλημα της ανεργίας στις σύγχρονες συζητήσεις για την πολιτική κοινωνικής πρόνοιας. Εστίασαν την προσοχή τους αποκλειστικά στην διανεμητική διάσταση του προβλήματος και πρότειναν μέτρα που αποσκοπούν στην εξίσωση της δυνατότητας της πρόσβασης του πληθυσμού των σκύλων στα οστά.

 

    Με την προσέγγιση αυτή , ωστόσο, «έχασαν» την ουσία . Ο λόγος για τον οποίο υπήρχε πρόβλημα είναι ότι ενώ ο πληθυσμός στο νησί ήταν εκατό σκυλιά, μόνο ενενήντα πέντε κόκκαλα «έπεφταν» από τον ουρανό κάθε μέρα.

 

    Το προτεινόμενο πρόγραμμα εκπαίδευσης και κινήτρων για τους «νηστικούς» σκύλους δεν θα μπορούσε να επιτύχει τον επιδιωκόμενο στόχο. Το πρόβλημα διανομής θα είχε λυθεί εάν πέντε επιπλέον κόκκαλα έπεφταν από τον ουρανό κάθε μέρα

 

Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τις πολιτικές που βασίζονται στην προσέγγιση της έλλειψης θέσεων εργασίας για την καταπολέμηση της ανεργίας. Εάν εφαρμοστούν επιτυχείς πολιτικές για την εξάλειψη του χάσματος θέσεων εργασίας της οικονομίας, οι ανισότητες στην κατανομή της ανεργίας θα τείνουν να εξαφανίζονται.

 

Φυσικά και πρόκειται για μια φανταστική ιστορία , για ένα φανταστικό νησί και οι αγαπημένοι μας σκύλοι ουδέποτε ταλαιπωρήθηκαν. Ωστόσο στην κοινωνία μας και την οικονομία μας η παραπάνω ιστορία είναι απολύτως πραγματική και δυστυχώς ιδιαίτερα επώδυνη…. Μια εξαιρετική ιστορία για το πώς λειτουργεί σήμερα η οικονομία…

 

Για την μετάφραση και την απόδοση
Γιάννης Στάθης
* Η παλινδρόμηση είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη στατιστική τεχνική μοντελοποίησης για την έρευνα της συσχέτισης μεταξύ μίας εξαρτώμενης μεταβλητής και μιας ή περισσότερων ανεξάρτητων μεταβλητών
Πηγές : Bill Mitchell - Modern Monetary Theory Macroeconomic research, teaching and advocacy
Center of full employment and equity / the tale of 100 dogs and 95 bones
Macroeconomics / William Mitchell, L. Randall Wray, Martin Watts
Laboring Below the Line: The New Ethnography of Poverty, Low-Wage Work




read more

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020

Ύβρις-Άτις-Νέμεσις-Τείσις. Η φύση και η ζωή έχουν νόμους και κανόνες ανυπέρβλητους και αδιαπέραστους.

 


Ύβρις-Άτις-Νέμεσις-Τείσις. Η φύση και η ζωή έχουν νόμους και κανόνες ανυπέρβλητους και αδιαπέραστους.

Ύβρις στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν η προσωποποίηση της αλαζονικής συμπεριφοράς του ανθρώπου, που ξεπερνά κάθε μέτρο και δεν αναγνωρίζει πόσο άλλες δυνάμεις, έξω από τον ίδιο, συντελούν στην ευτυχία και την επιτυχία  του.  Ύβρις ήταν η συμπεριφορά με την οποία ο άνθρωπος  ξεπερνούσε τα όριά του και  παραβίαζε όχι μόνο ανθρώπινους νόμους αλλά τους θεϊκούς νόμους. 

Όταν δηλαδή κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική, αλλά κυρίως πολιτική, στρατιωτική και οικονομική), συμπεριφερόταν με βίαιο αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο (που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση), θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὕβριν», δηλαδή παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς, με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.

Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση ή συμπεριφορά, η οποία αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «ὑβριστοῦ» (ὕβρις > ὑβρίζω > ὑβριστής).

Όποιος γίνεται αλαζόνας (Υβριστής), περνά σε πράξεις ανόσιες, προσβλητικές αλλά και απροσεξίας (Άτις) για τις οποίες η θεία δίκη (Νέμεσις) επιλαμβάνεται της τιμωρίας η οποία οδηγεί στην καταστροφή (τίσις).

Ύβρις (ὕβρις): στην κλασική ελληνική ηθική και θρησκευτική σκέψη, η οίηση, η αλαζονεία, η οποία υποδηλώνει ασέβεια και περιφρόνηση του μέτρου και των ορίων που διέπουν τις ανθρώπινες πράξεις στο πλαίσιο της τάξης του σύμπαντος. Είναι η αμαρτία στην οποία είναι περισσότερο επιρρεπείς οι ισχυροί και προικισμένοι άνθρωποι.

Άτη (ἂτη): 1. σύγχυση, παραλογισμός, απερίσκεπτη παρόρμηση που προκαλείται από πλάνη, τύφλωση που στέλνεται από τους θεούς.

Νέμεσις: αρχαιότατη θεότητα, που μαζί με την Τύχη, την Άτη, τη Θέμιδα, την Ειμαρμένη και τις Μοίρες προσωποποιεί την έννοια της δικαιοσύνης, της αποκατάστασης της τάξης (όπου και όταν αυτή διαταράσσεται) και της ανθρώπινης μοίρας.

Τίσις: 1. απότιση, ανταπόδοση, εκδίκηση. 2. δύναμη εκδίκησης η ανταπόδοσης.

 

Γιάννης Στάθης

http://axia-logou.blogspot.com/2013/03/blog-post_25.html

https://notospress.gr/article.php?id=37500

http://www.forumancientcoins.com/cparada/gml/000Iconography/Nemesis/slides/9133.html

Φωτογραφία : Nemesis | 9133: Bertel Thorvaldsen 1770-1844: Nemesis in a Chariot, Attended by the Genii of Punishment and Reward, 1834. The Thorvaldsen Museum, Copenhagen.

 

read more

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2020

Πλάνη του Κόνκορντ (Concorde Fallacy) ή πλάνη του Χαμένου Κόστους (Sunk Cost Fallacy)Γιάννης Στάθης , Δεκέμβριος 2020.


 Πλάνη του Κόνκορντ (Concorde Fallacy) ή πλάνη του Χαμένου Κόστους (Sunk Cost Fallacy)Γιάννης Στάθης , Δεκέμβριος 2020.

Το 1956, η Επιτροπή Υπερηχ

ητικών Αεροσκαφών Μεταφορών συναντήθηκε στην Αγγλία για να συζητήσει την κατασκευή ενός υπερηχητικού αεροσκάφους από Βρετανούς κατασκευαστές αεροσκαφών και κινητήρων και  από την κυβέρνηση. Το έργο - με την ονομασία Concorde - προχώρησε και το 1962 η Γαλλία προσχώρησε στην ομάδα.

Πάρα το γεγονός ότι το Κόνκορντ είναι ένα όμορφο και ασφαλές μεταφορικό αεροσκάφος, η παραγωγή του ήταν πολυδάπανη και υπήρχαν και τεράστια προβλήματα. Δεν υπήρχαν πολλές παραγγελίες για το τζετ και από τον  Ιανουάριο του 1976, η επιχείρηση είχε ήδη πληγεί από απαγορευτικές υπερβάσεις κόστους. Αν και ήταν προφανές ότι το αεροσκάφος αυτό  δεν θα "έβγαζε" λεφτά σε κανένα, η Γαλλία και η Αγγλία συνέχισαν να το χρηματοδοτούν όλο και περισσότερο, προς απογοήτευση των φορολογουμένων και στις δυο χώρες . Με την τελευταία πτήση Concorde το 2003, η κολοσσιαία χρηματοοικονομική αποτυχία της Αγγλογαλλικής συνεργασίας  είχε γίνει πλέον  θρυλική. Τα καλά νέα είναι ότι παρήγαγε μια εύχρηστη «μεταφορά»  η οποία διδάσκει πολύτιμα επιχειρηματικά μαθήματα.

. Όταν η οικονομική βιωσιμότητα μιας επιχείρησης είναι αμφισβητήσιμη στο μέλλον, οποιαδήποτε απόφαση για συνέχιση δεν πρέπει να βασίζεται σε όσα έχουν ήδη δαπανηθεί. Οι υπεύθυνοι του project  Concorde έμαθαν με το σκληρότερο τρόπο  αυτό το μάθημα  μετά από 27 χρόνια, δαπανώντας  πολλά χρήματα των φορολογουμένων,

Οι βιολόγοι επινόησαν τον όρο, «Concorde Fallacy» η « πλάνη του Concorde» , ως μια  μεταφορά για να περιγράψει την προσπάθεια των ανθρώπων  να υπερασπιστούν  μια επένδυση , μια απόφαση ,μια πολιτική, μια επιχείρηση , όταν αυτή η «άμυνα»  κοστίζει πολύ περισσότερο από την εγκατάλειψη και μια εναλλακτική λύση. Ειδικότερα θα μπορούσε να διατυπωθεί  το συμπέρασμα ότι  η πλάνη του χαμένου κόστους περιγράφει την τάση μας να συνεχίσουμε να επιμένουμε σε  μια προσπάθεια στην οποία έχουμε ήδη «δεσμευτεί»  ακόμη και αν  το κόστος της επένδυσης  δεν είναι ανακτήσιμο.

Το φαινόμενο της  πλάνης  του χαμένου κόστους συμβαίνει διότι  τα συναισθήματά μας , συχνά μας κάνουν να αποκλίνουμε από τη λήψη  ορθολογικών  αποφάσεων. Η εγκατάλειψη μιας προσπάθειας μετά την  επένδυση πόρων και τη δέσμευση μας  σε αυτή , είναι πιθανό να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα ενοχής και σπατάλης. Με δεδομένο  ότι θέλουμε να αποφύγουμε αρνητικά «συναισθήματα απώλειας», είναι πιθανό να ακολουθήσουμε μια απόφαση στην οποία έχουμε επενδύσει, ακόμη και αν δεν είναι προς το συμφέρον μας.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι  ότι η πλάνη του χαμένου κόστους οφείλεται κυρίως  στην επιθυμία μας να αποφύγουμε αρνητικά συναισθήματα. Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων  πρέπει να προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε  τα συναισθήματά μας από την εξίσωση . Ωστόσο, τα συναισθήματα είναι ισχυρά και είναι  πολύ  δύσκολο να αγνοηθούν. Αντ 'αυτού θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν   σύγχρονες και απρόσωπες  τεχνολογίες για να μας βοηθήσουν να λάβουμε αποφάσεις, όσον αφορά σενάρια όπου ενδέχεται να επηρεαζόμαστε από την πλάνη του βυθισμένου κόστους.

Ο Richard Thaler, πρωτοπόρος των επιστημών  της ερμηνείας της  συμπεριφοράς, παρουσίασε για πρώτη φορά την πλάνη του χαμένου κόστους .Δύο σημαντικοί ψυχολόγοι, ο Hal Arkes και η Catherine Blumer, εξέτασαν στην πράξη την πλάνη του χαμένου  κόστος για να επεκτείνουν τον ορισμό του Thaler πέρα ​​από την οικονομική διάσταση. Προσδιόρισαν την πλάνη ως «μια μεγαλύτερη τάση να συνεχίσει μια προσπάθεια μόλις γίνει μια επένδυση σε χρήματα, προσπάθεια ή χρόνο» (1985, σελ. 124) .8

 

Γιάννης Στάθης

11 Δεκεμβρίου 2020

Βιβλιογραφία : Sunk cost fallacy | BehavioralEconomics.com

               Sunk Cost Definition – Investopedia

               Animal decision-making and the 'Concorde fallacy'

read more

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2020

Η ιστορία δύο ωρολογοποιών. Της ΩΡΑΣ και του ΧΡΟΝΟΥ. Toυ Γιάννη Στάθη


 Η ιστορία δύο ωρολογοποιών. Της ΩΡΑΣ και του ΧΡΟΝΟΥ.

Η παρακάτω ιστορία περιγράφει την καθημερινότητα δύο ωρολογοποιών. Της ΩΡΑΣ και του ΧΡΟΝΟΥ. Και οι δύο κατασκεύαζαν εξαιρετικά ρολόγια, ήταν αξιοσέβαστοι και τα τηλέφωνα στα καταστήματά τους χτυπούσαν ασταμάτητα για νέες παραγγελίες. Νέοι πελάτες συνεχώς τους καλούσαν. Ωστόσο ενώ η ΩΡΑ, συνεχώς πλούτιζε, ο ΧΡΟΝΟΣ γινόταν ολοένα φτωχότερος και τελικά χρεοκόπησε. Ποια ήταν η αιτία ;

Τα ρολόγια που κατασκεύαζαν, αποτελούντο από χίλια εξαρτήματα το κάθε ένα. Ο ΧΡΟΝΟΣ είχε οργανώσει την διαδικασία κατασκευής με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε αν είχε ένα μερικώς συναρμολογημένο ρολόι και έπρεπε να σταματήσει την συναρμολόγηση (ας πούμε για να απαντήσει στο τηλέφωνο) το ρολόι "διαλυόταν" σε κομμάτια και έπρεπε να ξαναρχίσει από την αρχή. Εντωμεταξύ όσο πιο πολύ άρεσε το ρολόι στους πελάτες, τόσο πιο πολύ του τηλεφωνούσαν και όλο πιο δύσκολο γινόταν για εκείνον να βρει χρόνο, δίχως διακοπές , προκειμένου να ολοκληρώσει την κατασκευή ενός ρολογιού. Συνέπεια του τρόπου και της μεθόδου εργασίας του, σε συσχετισμό με τις συνθήκες «πίεσης», ήταν να μην μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση και στις χρονικές απαιτήσεις των πελατών.

Τα ρολόγια που έφτιαχνε η ΩΡΑ, ήταν εξίσου περίπλοκα με αυτά του ΧΡΟΝΟΥ, ωστόσο είχε οργανώσει την εργασία της με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να συναρμολογεί υποσύνολα δέκα εξαρτημάτων. Δέκα από αυτά τα υποσύνολα αποτελούσαν ένα μεγαλύτερο υποσύστημα και ένα συγκρότημα από αυτά τα δέκα υποσυστήματα συγκροτούσε ολόκληρο το ρολόι. Κατά συνέπεια όταν η ΩΡΑ έπρεπε να διακόψει τις εργασίες ενός μερικώς συναρμολογημένου ρολογιού, προκειμένου να απαντήσει στο τηλέφωνο, έχανε ένα μόνο τμήμα της δουλειάς της και συναρμολογούσε τα ρολόγια της σε ένα κλάσμα των εργατοωρών οι οποίες χρειάζονταν στον ΧΡΟΝΟ. Συνεπώς έφτιαχνε τα ρολόγια της πολύ γρηγορότερα και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα από ότι ο ΧΡΟΝΟΣ.

Ένα βασικό συμπέρασμα το οποίο προκύπτει, είναι ότι τα πολύπλοκα συστήματα εξελίσσονται σε σχέση άλλα συστήματα, μόνο εάν υπάρχουν σταθερά ενδιάμεσα σχήματα. Τα επακόλουθα πολύπλοκα συστήματα θα είναι φυσιολογικά ιεραρχικά. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί οι ιεραρχίες είναι τόσο συχνές στα συστήματα που βλέπουμε στην φύση. Ανάμεσα σε όλους τους πιθανούς πολύπλοκους τύπους συστημάτων οι ιεραρχίες είναι οι μόνες που έχουν χρόνο να εξελιχθούν.
H παραβολή των δυο ωρολογοποιών χρησιμοποιήθηκε για να ερμηνεύσει το πως η δημιουργία υποσυστημάτων και ιεραρχιών είναι τα βασικά εργαλεία σταθεροποίησης πολύπλοκων συστημάτων παντός είδους, όπως κοινωνικά, βιολογικά, τεχνητά κ.ο.κ. και περιλαμβάνεται στο άρθρο με τίτλο η αρχιτεκτονική της πολυπλοκότητας το οποίο δημοσιεύτηκε από τον Herbert Simon το 1962.

Για την μετάφραση και την απόδοση,
Γιάννης Στάθης

The Architecture of Complexity. Herbert A. Simon. Proceedings of the American Philosophical Society, Vol. 106, No. 6. (Dec. 12, 1962), pp
read more